Środowisko międzynarodowe reaguje na nadużywanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

W dniu 29 listopada 2017 r. weszła w życiu ustawa z dnia 29 września 2017 r. o ratyfikacji Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego, mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2104).

Konwencja, o której mowa w tej ustawie to niezwykle istotna z punktu widzenia prawa podatkowego umowa międzynarodowa podpisana 7 czerwca 2017 r. przez ponad 70 państw. Mocą Konwencji do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wprowadzone zostaną mechanizmy, które pozwalają na uszczelnienie systemów podatkowych i ograniczenie nieuczciwego unikania opodatkowania na poziomie międzynarodowym. W art. 1 w zw. z art. 2 Konwencji postanowiono, iż wprowadzi ona zmiany do tych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zostały zgłoszone przez obie strony takiej umowy do objęcia jej zakresem działania Konwencji, wraz z dopuszczalnymi Konwencją warunkami i zastrzeżeniami. Polska zgłosiła chęć objęcia jej zakresem 78 zawartych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w tym tych zawartych z Cyprem, Estonią, Luksemburgiem, Szwajcarią czy Wielką Brytanią; nie zostały notyfikowane między innymi umowy z Niemcami oraz USA. Wejście w życie pierwszych zmian do umów podatkowych przewidywane jest przez OECD na początek 2018 r.

W ramach prac podjętych przez grupę państw OECD oraz G20, wynikiem których jest tekst Konwencji, ustalono iż konieczne jest wprowadzanie takich mechanizmów, które pozwolą w znacznym stopniu ograniczyć uchylanie się od opodatkowania przez przedsiębiorców za pomocą nadużywania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Nadużywanie to może przykładowo polegać na takich działaniach jak transfer dochodów przedsiębiorstwa do państwa stosującego preferencyjne stawki podatkowe albo fikcyjne tworzenie wartości niematerialnych, np. znaków towarowych.

Jednym z istotnych zagadnień, których dotyka Konwencja jest możliwość zastosowania niższej stawki podatku u źródła (ang. withholding tax, WHT) lub zwolnienia z WHT z tytułu wypłat dywidend do wspólnika będącego nierezydentem, w przypadku gdy podmiot ten posiada określony udział w kapitale spółki zależnej.  Art. 8 ust. 1 Konwencji pozwoli na wprowadzenie do umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dodatkowego warunku wymaganego do skorzystania z obniżonej stawki WHT lub zwolnienia z WHT w postaci konieczności posiadania udziału w spółce zależnej przez okres co najmniej 365 dni. Celem tego przepisu jest w szczególności przeciwdziałanie sytuacjom, w których spółka będąca udziałowcem, posiadająca niewielką tylko część udziałów, na krótko przed wypłatą dywidend, podnosi swój udział kapitałowy, w celu uzyskania korzyści umownych. Polska przystępuje do tego rozwiązania pod warunkiem tzw. holding period, co oznacza, iż w przypadku gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania już teraz przewiduje okres dłuższy niż wspomniane 365 dni, zastosowanie znajdzie właśnie ten dłuższy okres (przykładowo w przypadku spółki prawa cypryjskiego – 24 miesiące).

Konwencja przewiduje oczywiście szereg innych, różnorodnych mechanizmów prawnych pozwalających na ograniczenie przed państwa ją ratyfikujące negatywnych dla nich skutków tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej i nadużywania dotychczas obowiązujących międzynarodowych regulacji w zakresie podwójnego opodatkowania. Ratyfikacja Konwencji przez kolejne państwa powinna zwrócić szczególną uwagę przedsiębiorców działających na arenie międzynarodowej, może bowiem ona istotnie wpłynąć na podatkową sferę ich działalności, w tym delegalizować dotychczas prawnie dopuszczalne działania mające na celu zmniejszenie wymiaru należnych podatków.

W celu zapoznania się ze szczegółami zapraszamy do kontaktu na adres mailowy: pawel.osinski@oglegal.pl lub amadeusz.borkowski@oglegal.pl

Zespół Kancelarii Prawnej Osiński i Georgiades